UNDAK-USUK BASA (BASA LOMA-BASA LEMES)
Dina hakekatna, digunakeunna ragam basa lemes(halus) teu aya sanes nyaeta pikeun nuduhkeun rasa hormat kanu diajak nyrita, atawa nu nyarita kanu diajak nyarita. Intina, nunjukkeun rasa hormat kanu diajak nyarita. Saperti waktu nyarita ka kolot atawa nu leuwih kolot ti urang.
Aya sababaraha ragam jinis kegunaan tatakrama gaya basa sunda lemes nu biasa digunakeun, diantarana nyaeta:
1. Ragam Basa Lemes Pisan/luhur
2. Ragam Basa Lemes Keur Batur
3. Ragam Basa Lemes Keur Sorangan/lemes sedeng
4. Ragam Basa Lemes Kagok/panengah
5. Ragam Basa Lemes Kampung/dusun
6. Ragam Basa Lemes Budak
1. Ragam Basa Lemes Pisan/luhur
2. Ragam Basa Lemes Keur Batur
3. Ragam Basa Lemes Keur Sorangan/lemes sedeng
4. Ragam Basa Lemes Kagok/panengah
5. Ragam Basa Lemes Kampung/dusun
6. Ragam Basa Lemes Budak
UNDAK-USUK BASA (BASA LOMA-BASA LEMES)
Abus, asup
|
Lebet
|
Lebet
|
Acan, tacan, encan
|
Teu acan
|
Teu acan
|
Adi
|
Adi
|
Rai, rayi
|
Ajang, keur, pikeun
|
Kanggo
|
Haturan
|
Ajar
|
Ajar
|
Wulang, wuruk
|
Aji, ngaji
|
Ngaji
| |
Akang
|
Akang
|
Engkang
|
Aki
|
Pun aki
|
Tuang Eyang
|
Aku, ngaku
|
Aku, ngaku
|
Angken, ngangken
|
Alo
|
Pun alo
|
Kapiputra
|
Alus
|
Sae
|
Sae
|
Ambeh, supaya, sangkan
|
Supados
|
Supados
|
Ambek
|
Ambek
|
Bendu
|
Ambe, ngambeu
|
Ngambeu
|
Ngambung
|
Amit, amitam
|
Permios
|
Permios
|
Anggel
|
Bantal
|
Bantal, kajang mastaka
|
Anggeus, enggeus
|
Rengse
|
Parantos
|
Anjang, nganjang
|
Ngadeuheus
|
Natamu
|
Anteur, nganteur
|
Jajap, ngajajapkeun
|
Nyarengan
|
Anti, dago, ngadagoan,
|
Ngantosan
|
Ngantosan
|
Arek
|
Bade, seja
|
Bade, seja
|
Ari
|
Dupi
|
Dupi
|
Asa, rarasaan
|
Raraosan
|
Raraosan
|
Asal
|
Kawit
|
Kawit
|
Aso, ngaso
|
Ngaso
|
Leleson
|
Atawa
|
Atanapi
|
Atanapi
|
Atoh, bungah
|
Bingah
|
Bingah
|
Awak
|
Awak
|
Salira
|
Awewe
|
Awewe
|
Istri
|
Babari, gampang
|
Gampil
|
Gampil
|
Baca
|
Aos
|
Aos
|
Badami
|
Badanten
|
Badanten
|
Bae, keun bae
|
Sawios, teu sawios
|
Sawios, teu sawios
|
Bagea
|
Bagea
|
Haturan
|
Baheula
|
Kapungkur
|
Kapungkur
|
Baju
|
Baju
|
Raksukan, anggoan
|
Bakti
|
Baktos
|
Baktos
|
Balik, mulang
|
Wangsul
|
Mulih
|
Balur
|
Balur
|
Lulur
|
Bangga
|
Sesah
|
Sesah
|
Bapa
|
Pun Bapa
|
Tuang Rama
|
Bareng, reujeung
|
Sareng
|
Sareng
|
Bareto
|
Kapungkur
|
Kapungkur
|
Batuk
|
Bantuk
|
Gohgoy
|
Batur
|
Babaturan
|
Rerencangan
|
Bawa
|
Bantun
|
Candak
|
Beak
|
Seep
|
Seep
|
Beda
|
Benten
|
Benten
|
Beja
|
Wawartos
|
Wawartos
|
Bener, enya
|
Leres
|
Leres
|
Bengek, mengi
|
Asma
|
Ampeg
|
Bere, mere
|
Maparin, masihan
|
Ngahaturaan, ngaleler
|
Berekah
|
Pangesto, pangestu
|
Damang, wilujeng
|
Beuki
|
Beuki, seneng
|
Sedep
|
Beulah
|
Palih
|
Palih
|
Beuli, meuli
|
Meser
|
Ngagaleuh
|
Beunang
|
Kenging
|
Kenging
|
Beungeut
|
Beungeut
|
Pameunteu, raray
|
Beurang
|
Siang
|
Siang
|
Beurat
|
Abot
|
Abot
|
Beuteung
|
Padaharan
|
Patuangan, lambut
|
Bibi
|
Pun bibi
|
Tuang bibi
|
Bikeun, mikeun
|
Maparinkeun
|
Ngahaturkeun,nyanggakeun
|
Bilang, milang
|
Ngetang
|
Ngetang
|
Birit, bujur
|
Birit, bujur
|
Imbit
|
Bisa
|
Tiasa
|
Tiasa
|
Bisi
|
Bilih
|
Bilih
|
Biwir
|
Biwir
|
Lambey
|
Boa
|
Tiasa jadi
|
Tiasa jadi
|
Boga
|
Gaduh
|
Kagungan
|
Buang, ngising
|
Miceun
|
Kabeuratan
|
Budak
|
Budak
|
Murangkalih
|
Bujal
|
Bujal, puser
|
Udel
|
Buka puasa
|
Buka
|
Bobor
|
Bukti
|
Buktos
|
Buktos
|
Bulan
|
Sasih
|
Sasih
|
Bungah, gumbira
|
Bingah
|
Bingah
|
Burit
|
Sonten
|
Sonten
|
Buru
|
Bujeng
|
Bujeng
|
Butuh
|
Perlu
|
Peryogi
|
Cabak, nyabak
|
Nyabak
|
Cepeng
|
Cageur
|
Pangesto, pangestu
|
Damang
|
Calana
|
Calana
|
Lancingan
|
Cangkeng
|
Cangkeng
|
Angkeng
|
Caram, carek, nyarek
|
Nyarek
|
Ngawagel
|
Carang, langka
|
Awis
|
Awis
|
Carek, nyarekan
|
Nyarekan
|
Nyeuseul
|
Carita, nyarita, ngomong
|
Nyanggem
|
Nyarios
|
Cenah
|
Cenah
|
Saurna
|
Cekel, nyekel
|
Nyekel
|
Nyepeng
|
Celuk,nyeluk,gero,ngageroan
|
Nyauran
|
Ngagentraan
|
Ceuli
|
Ceuli
|
Cepil
|
Ceurik
|
Ceurik
|
Nangis
|
Cicing
|
Matuh
|
Calik, linggih
|
Ciduh
|
Ciduh
|
Ludah
|
Cik, cing
|
Cobi
|
Cobi
|
Cikal
|
Cikal
|
Putra pangageungna
|
Ciling, pacilingan
|
Kakus
|
Jamban
|
Ciri
|
Tanda
|
Tawis
|
Cium, nyieum
|
Nyieum
|
Ngambung
|
Cokot, nyokot
|
Ngabantun
|
Nyandak
|
Cukup, mahi
|
Cekap
|
Cekap
|
Cukur, dicukur
|
Dicukur
|
Diparas
|
Cunduk, dating
|
Dongkap
|
Sumping, rawuh
|
Daek
|
Daek, purun
|
Kersa
|
Dagang
|
Dagang
|
Icalan
|
Dahar
|
Neda
|
Tuang
|
Dangdan
|
Dangdan
|
Dangdos
|
Dapur
|
Dapur
|
Pawon
|
Denge, ngadenge
|
Nguping, mireng
|
Ngadangu
|
Deukeut
|
Caket
|
Caket
|
Didik, ngadidik
|
Ngatik
|
Miwuruk,mitutur,miwejang
|
Diri
|
Diri
|
Salira
|
Diuk
|
Diuk
|
Calik, linggih
|
Duga, kaduga
|
Kaduga
|
Kiat
|
Duit
|
Artos
|
Artos
|
Dumeh, lantaran
|
Jalaran
|
Ku margi
|
Eling, inget
|
Emut
|
Emut
|
Emboh, tambah
|
Tambih
|
Tambih
|
Era
|
Isin
|
Lingsem
|
Embung
|
Alim
|
Teu kersa
|
Enggon
|
Pamondokan
|
Pangkuleman
|
Eukeur, keur
|
Nuju
|
Nuju
|
Eusi, ngeusian
|
Ngalebetan
|
Ngalebetan
|
Euweuh
|
Teu aya
|
Teu aya
|
Gancang
|
Enggal
|
Enggal
|
Ganti
|
Ganti
|
Gentos
|
Gardeng, reregan
|
Gardeng
|
Lalangse
|
Gawe
|
Gawe
|
Damel
|
Gede
|
Gede
|
Ageung
|
Gelung
|
Gelung
|
Sanggul
|
Genah, ngeunah
|
Raos
|
Raos
|
Gering
|
Udur
|
Teu damang
|
Getol
|
Getol
|
Kersaan
|
Geulang
|
Geulang
|
Pinggel
|
Geura, pek, heg
|
Geura, mangga
|
Mangga
|
Geuwat
|
Enggal
|
Enggal
|
Gigir, gigireun
|
Gigireun
|
Gedengeun
|
Gimir
|
Gimir
|
Rentag manah
|
Gogoda, cocoba
|
Cocoba
|
Cocobi
|
Goreng
|
Goreng
|
Awon
|
Gugu, ngagugu
|
Nurut
|
Tumut
|
Haben
|
Haben
|
Teras-terasan
|
Hadir, ngahadiran
|
Nungkulan
|
Ngaluuhan
|
Hal, perkara
|
Perkawis
|
Perkawis
|
Halis
|
Halis
|
Kening
|
Hampura, maap
|
Hapunten
|
Hapunten, haksama
|
Hareup
|
Payun
|
Payun
|
Harga
|
Harga
|
Pangaos
|
Harti
|
Hartos
|
Hartos
|
Hate
|
Hate
|
Manah
|
Hawatir,watir,karunya
|
Watir
|
Hawatos
|
Hayang
|
Hoyong
|
Palay
|
Helok
|
Heran
|
Hemeng
|
Hese, susah, pelik
|
Sesah
|
Sesah
|
Heuay
|
Heuay
|
Angob
|
Heubeul, lawas
|
Heubeul
|
Lami
|
Heug, seug
|
Mangga
|
Mangga
|
Hili, tukeur
|
Liron
|
Gentos
|
Hirup
|
Hirup
|
Jumeneng
|
Hudang
|
Hudang
|
Gugah
|
Huntu
|
Huntu
|
Waos
|
Hutang
|
Hutang
|
Sambetan
|
Iber, beja, warta
|
Wartos
|
Wartos
|
Idin
|
Widi
|
Widi
|
Igel
|
Igel
|
Ibing
|
Iket
|
Totopong
|
Udeng
|
Ilik, ngilikan
|
Ningalan
|
Ningalan
|
Ilu, ngilu
|
Ngiring
|
Ngiring
|
Imah
|
Rorompok
|
Bumi
|
Impi, ngimpi
|
Impen, ngimpen
|
Impen, ngimpen
|
Imut
|
Imut
|
Mesem
|
Incu
|
Pun incu
|
Tuang putu
|
Indit, miang
|
Mios
|
Angkat, jengkar
|
Indung
|
Pun biang
|
Tuang ibu
|
Inggis, risi
|
Inggis, risi
|
Rempan
|
Injeum, nginjeum
|
Nambut
|
Nambut
|
Inum, nginum
|
Leueut, ngaleueut
|
Leueut, ngaleueut
|
Irung
|
Irung
|
Pangambung
|
Isuk, isukan
|
Enjing
|
Enjing
|
Itung
|
Itung
|
Etang
|
Iwal, kajaba
|
Kajaba
|
Kajabi
|
Jaga
|
Jaga
|
Jagi
|
Jalma, jelema
|
Jalmi
|
Jalmi
|
Jauh
|
Tebih
|
Tebih
|
Jawab
|
Walon
|
Waler
|
Jero
|
Lebet
|
Lebet
|
Jeung
|
Sareng
|
Sareng
|
Jiga
|
Jiga
|
Sapertos,sakarupi
|
Jual
|
Ical
|
Ical
|
Jugjug
|
Bujeng
|
Bujeng
|
Juru, ngajuru
|
Ngalahirkeun
|
Babar
|
Kabeh, kabehanana
|
Sadayana
|
Sadayana
|
Kabur, minggat
|
Minggat
|
Lolos
|
Kacida, naker
|
Kalintang
|
Kalintang, teu kinten
|
Kajeun, keun bae
|
Sawios
|
Sawios
|
Kakara, karek
|
Nembe
|
Nembe
|
Karembong
|
Kekemben
|
Kekemben
|
Kari, tinggal
|
Kantun
|
Kantun
|
Kasakit, nyeri
|
Kasakit, kanyeri
|
Kasawat
|
Katara, kaciri
|
Katawis
|
Katawis
|
Kapalang, kagok
|
Kapambeng
|
Kapambeng
|
Kawas
|
Sapertos
|
Sapertos
|
Kawin
|
Nikah, jatukrami
|
Jatukrami,rendengan
|
Kede
|
Kenca
|
Kiwa
|
Kejo, sangu
|
Sangu
|
Sangu
|
Kelek
|
Kelek
|
Ingkab
|
Kesang
|
Karinget
|
Karinget
|
Keur, pikeun
|
Kanggo
|
Kanggo, haturan
|
Kiih
|
Kahampangan
|
Kahampangan
|
Kolot
|
Kolot
|
Sepuh
|
Kongkorong
|
Kangkalung
|
Kangkalung
|
Kop, pek
|
Mangga
|
Mangga
|
Kuat
|
Kiat
|
Kiat
|
Kudu
|
Kedah
|
Kedah
|
Kumbah
|
Kumbah
|
Wasuh
|
Kumis
|
Kumis
|
Rumbah
|
Kumpul
|
Kempel
|
Kempel
|
Kungsi
|
Kantos
|
Kantos
|
Kurang
|
Kirang
|
Kirang
|
Kuring, sim kuring
|
Abdi, sim abdi
|
Sim abdi
|
Labuh
|
Labuh
|
Geubis
|
Lahun, ngalahun
|
Ngalahun
|
Mangkon
|
Lain
|
Sanes
|
Sanes
|
Laju
|
Lajeng
|
Lajeng
|
Laki, lalaki
|
Lalaki
|
Pameget
|
Laku, payu, laris
|
Pajeng
|
Pajeng
|
Lalajo
|
Nongton
|
Nongton
|
Lamun, upama
|
Upami
|
Upami
|
Lanceuk
|
Pun lanceuk
|
Tuang raka
|
Lantaran, sabab
|
Jalaran, sabab
|
Mari
|
Leho
|
Leho
|
Umbel
|
Letah
|
Letah
|
Ilat
|
Leungeun
|
Leungeun
|
Panangan
|
Leungit
|
Leunit
|
Ical
|
Leutik
|
Alit
|
Alit
|
Leuwih
|
Langkung
|
Langkung
|
Lila
|
Lami
|
Lami
|
Mahal
|
Awis
|
Awis
|
Maksud
|
Maksad
|
Maksad
|
Malarat, miskin
|
Jalmi teu gaduh
|
Teu kagungan nanaon
|
Malem
|
Wengi
|
Wengi
|
Malik
|
Malik
|
Mayun
|
Mamayu
|
Mamayu
|
Mamajeng
|
Mangka, sing, muga
|
Mugi
|
Mugi
|
Maot
|
Maot
|
Pupus, tilar dunga
|
Marhum
|
Marhum, jenatna
|
Marhum, suargi
|
Memeh, samemehna
|
Sateuacanna
|
Sateuacanna
|
Mending, leuwih hade
|
Langkung sae
|
Langkung sae
|
Meujeuhna
|
Meujeuhna
|
Cekap
|
Meueun
|
Panginten
|
Panginten
|
Mimimti, mimitina
|
Kawitna
|
Kawitna
|
Minangka
|
Etang-etang
|
Etang-etang
|
Mindeng, remen
|
Sering
|
Sering
|
Minyak
|
Lisah
|
Lisah
|
Muga
|
Mugi
|
Mugia
|
Mupakat, rempug
|
Mupakat, rempug
|
Rempag
|
Murah
|
Mirah
|
Mirah
|
Najan, sanajan
|
Sanaos
|
Sanaos
|
Ngan
|
Mung
|
Mung
|
Ngaran
|
Wasta, nami
|
Jenengan, kakasih
|
Ngeunah
|
Ngeunah
|
Raos
|
Ngora
|
Ngora
|
Anom
|
Nini
|
Pun nini
|
Tuang eyang
|
Nyaho
|
Terang
|
Uninga
|
Nyaring
|
Nyaring
|
Teu acan kulem
|
Nyolowedor
|
Nyolowedor
|
Midua maha
|
Obat, ubar
|
Obat, ubar Landong
|
- Dapatkan link
- X
- Aplikasi Lainnya
Komentar
Posting Komentar